De hervorming van het notariaat op initiatief van minister van justitie Vincent Van Quickenborne is je vast niet ontgaan. In de media ging het voornamelijk over de gewijzigde tarieven, maar ook andere aspecten van het beroep ontsnapten niet aan de hervorming. Denk maar aan het nieuwe statuut van toegevoegd notaris, de gewijzigde tuchtprocedure en een uitbreiding van het solidariteitsmechanisme via tussenkomst door het Notarieel Fonds.
Toegang tot het ambt
Om het beroep aantrekkelijker te maken wordt naast de huidige statuten als titularis en geassocieerd notaris een nieuw statuut in het leven geroepen, namelijk dat van toegevoegd notaris. De toegevoegd notaris werkt in dienstverband bij de notaris of notarisvennootschap die hem tewerkstelt maar heeft wel volheid van bevoegdheid. Hij is ook aan dezelfde rechten en plichten onderworpen als de notaris-titularis of de geassocieerde notaris. Het aantal toegevoegde notarissen per kantoor is beperkt tot één per titularis, en een toegevoegde notaris kan nooit aan meer dan één kantoor verbonden te zijn.
Om meer jonge, bekwame juristen aan te trekken zal het aantal jaarlijkse benoemingen tot kandidaat-notaris worden opgetrokken van 90 tot 120. Tot slot werd licht gesleuteld aan de inhoud van het examen.
Tuchtrecht
Het huidige systeem waarbij de handhaving van de tucht is toevertrouwd aan de provinciale Kamers voor de lichte vergrijpen en aan de rechtbank voor de zware vergrijpen was dringend aan herziening toe. Het afschaffen van het toezicht door een intern orgaan en installeren van een nationale tuchtraad zal de professionaliteit en geloofwaardigheid van de tuchthandhaving enkel ten goede komen.
De nationale tuchtraad zal opereren met een Nederlandstalige en een Franstalige kamer en elke kamer zal bestaan uit een magistraat en twee assessoren. Er wordt ook een auditoraat opgericht dat naast de kamers van notarissen bevoegd zal zijn voor de vervolging in tuchtzaken.
Het onderscheid tussen lichte en zware tuchtstraffen werd afgeschaft. De tuchtraad kan voor de uitoefening van haar opdracht volgende tuchtstraffen opleggen: terechtwijzing, blaam, tuchtrechtelijke boete, schorsing en afzetting.
Afschaffing aanwezigheid getuigen
Met uitzondering van het internationaal testament wordt de tussenkomst van getuigen bij notariële akten afgeschaft. Zo zal de aanwezigheid van 2 getuigen niet langer vereist zijn in geval van:
Een notarieel testament;
Een partij die niet in staat is te ondertekenen of niet kan ondertekenen, blind of doofstom is. In dat geval is wel vereist dat twee notarissen samen optreden.
Solidariteit via Notarieel Fonds
Het gewijzigde KB rond de tarieven van de notariële akten heeft geleid tot een nieuwe tariefbepaling voor de aankoop van een enige eigen woning. Afhankelijk van de regio en de vastgoedprijzen die er gangbaar zijn zal dit een impact hebben op het inkomen van bepaalde notarissen. Dit zal opgevangen worden door het Notarieel Fonds, waaraan alle notarissen bijdragen rekening houdend met hun inkomen. Voor elke akte aankoop van een enige gezinswoning, waarvoor de notaris ingevolge het gewijzigde tariefbesluit minder ereloon ontvangt, wordt een tegemoetkoming toegekend.
Inwerkingtreding
Deze wijzigingen zijn in werking getreden op 1 januari 2023, met uitzondering van het gewijzigde tuchtrecht en de nieuwe examenregeling die respectievelijk op 1 januari 2024 en op 1 september 2023 van kracht worden.
Bron: CIB
